Vooruitblik 2026 Transport & Logistiek en de rol van AI 

Verwachtingen

1. Gematigde volumegroei blijft de motor. ING Research verwacht in 2025 en 2026 een volumegroei van circa 1% per jaar. De verschillen per segment blijven groot: consumentengoederen (waaronder import uit China via online platforms) en de bouw laten een lichte stijging zien. De zware industrie, die onder hoge energiekosten lijdt, en het bulkvervoer staan juist onder druk. Ook de export naar de Verenigde Staten neemt af. ABN AMRO voorziet in 2026 een lichte versnelling richting 2–2,5%, mede gedreven door Europese investeringen in infrastructuur en defensie.
   TTM.nl signaleert een herstel in het wegtransport door toenemende bouwactiviteiten en binnenlandse consumptie, al blijven de marges krap.
2. Druk door geopolitiek, tarieven en ketenvolatiliteit. Handelsspanningen tussen de VS en China, protectionistische maatregelen, importtarieven en fluctuerende containerstromen blijven risico’s voor de sector. Hogere invoertarieven en geopolitieke onzekerheid drukken de export en zetten marges onder druk. Wereldwijd nemen handelsbelemmeringen toe. Positief is dat volgens ING Research Europese landen, met name Duitsland, meer gaan investeren in defensie en infrastructuur. Dit kan in de loop van 2026 extra werk genereren voor transport- en logistiekbedrijven.
3. Kosten en regelgeving: van vrachtwagenheffing tot ZE-zones. Vanaf medio 2026 wordt de Nederlandse vrachtwagenheffing ingevoerd, wat naar verwachting leidt tot 7–8% hogere kosten. Deze worden deels gecompenseerd door MRB-verlaging en subsidiemogelijkheden door terugsluis van een deel van de opbrengst naar de sector. Ook de impact van de zero-emissiezones wordt vanaf 2026 steeds zichtbaarder. De implementatie verschilt per gemeente, wat kan leiden tot praktische en operationele uitdagingen.
4. Arbeidsmarkt en knelpunten.Volgens het STL-rapport over Q1 2025 blijven vacatures hoog en de instroom van nieuwe chauffeurs laag. Structurele personeelstekorten vormen een belemmering voor groei. De recente cao-onderhandelingen richten zich op het aantrekkelijker maken van de sector. Een essentieel doel daarbij is het verlagen van de werkdruk, om zo ook het hoge ziekteverzuim terug te dringen.
5. Macro-economisch fundament & overheidsbeleid. ABN AMRO verwacht een groei van de Nederlandse economie van +1,7% in 2025 en +1,2% in 2026. De combinatie van consumptiegroei en grote infrastructuurprojecten biedt ondersteuning aan de transportsector.
6. Duurzaamheid, brandstofprijzen & digitalisering. De druk vanuit wet- en regelgeving richting zero-emissie blijft hoog. Tegelijkertijd is de beschikbaarheid van geschikte voertuigen en laadinfrastructuur nog onzeker. Daarnaast hebben brandstofprijzen, inflatie en rentestanden directe invloed op de marges in de sector.

Kostenbeheersing, ketensamenwerking & AI: cruciaal in 2026 en verder

Marges staan onder druk door stijgende loonkosten, brandstofprijzen en nieuwe heffingen. Sectoreconomen (ING, ABN AMRO, Panteia) benadrukken dat efficiëntie en digitalisering de sleutel zijn om winstgevend te blijven.

Hoe kan AI helpen?

• Routeoptimalisatie. AI kan ritten slimmer plannen en zo het brandstofverbruik en het aantal lege kilometers aanzienlijk verlagen.
• Voorspellend onderhoud. Door voertuigdata te analyseren voorspelt AI wanneer onderhoud nodig is. Dat voorkomt stilstand en verlaagt reparatiekosten.
• Administratieve automatisering. AI neemt repetitieve administratieve taken uit handen, bespaart tijd en verkleint de kans op fouten.

Transportbedrijven beschikken over veel waardevolle data: rit- en ladinggegevens, voertuigdata, chauffeursuren, file- en weersinformatie. Door deze gegevens slim te combineren ontstaat inzicht in onder meer marssnelheid, brandstofverbruik en de invloed van omstandigheden op ritprestaties. Voorwaarde is wel dat de data betrouwbaar is. Schone, volledige data is de brandstof voor AI. Onjuiste of onvolledige gegevens maken implementatie ingewikkeld en verminderen het effect.

Het planningsproces in de sector wordt steeds complexer door wisselende omstandigheden en het aanhoudende chauffeurstekort. AI kan hier een groot verschil maken: het optimaliseert routes, verhoogt de beladingsgraad en verbetert de productiviteit per chauffeur. Zo worden lege kilometers beperkt en wordt efficiënter gewerkt.

Om dit te realiseren is digitalisering essentieel. Transporteurs en opdrachtgevers moeten beter samenwerken, data toegankelijk maken en bereid zijn te investeren in technologie. Alleen dan ontstaat een efficiëntere keten en meer klantwaarde.

Impact & adoptie

Bedrijven die AI toepassen realiseren binnen enkele maanden al merkbare kostenbesparingen en betere rendementen. Toch beschikt slechts 7% van de bedrijven over een duidelijk AI-beleid. Gebrek aan kennis en beperkte datakwaliteit vormen de grootste drempels.

Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt dat de productiviteit in de sector in 2022 ruim 4% lager lag dan in 2015. Ondertussen moet de sector met minder mensen meer werk verzetten, terwijl de transporttarieven de afgelopen jaren met 25–30% zijn gestegen door oplopende kosten en capaciteitstekorten. Naar 2026 toe lijkt de capaciteit te verbeteren, waardoor tariefonderhandelingen scherper worden. De kernvraag wordt: hoe kunnen transporteurs en opdrachtgevers de transportkosten in de keten structureel beter beheersen?

AI kan daarbij een belangrijke rol spelen — van routeoptimalisatie en robotisering in magazijnen tot zelfrijdende technologie, slimme verkeerslichten en SMART parking.

Advies: begin klein met gerichte pilots, zoals AI-gestuurde ritplanning. Investeer in datakwaliteit en scholing en zorg voor compliance. Informeer uzelf goed over de mogelijkheden en onderzoek waar in uw eigen organisatie kansen liggen. Een kennispartner kan ondersteunen, maar u blijft altijd zelf in de regie.

Strategische aandachtspunten

• Marges bewaken. Blijf kosten tijdig doorberekenen om marges op peil te houden, zeker nu tarieven onder druk staan.
• Investeren in verduurzaming en AI. Zero-emissiezones, de vrachtwagenheffing en beschikbare subsidies creëren kansen om te vergroenen en te digitaliseren — mits de benodigde infrastructuur beschikbaar is.
• Arbeidsmarktinnovatie. Digitalisering en automatisering helpen de druk op de arbeidsmarkt te verlichten en verhogen de productiviteit.
• Financiering en risicobeheer. Banken tonen bereidheid om innovatieve en duurzame projecten te financieren. Een solide businesscase en goede risicobeheersing blijven daarbij cruciaal.

Conclusie

Efficiëntie is geen luxe meer, maar een randvoorwaarde om toekomstbestendig te blijven. AI biedt kansen om ritplanning te optimaliseren, onderhoud voorspelbaar te maken, voorraden beter te beheren en administratieve processen te automatiseren. Voor veel kleinere bedrijven betekent dit wel dat zij tijdig moeten investeren in data, infrastructuur en de juiste vaardigheden. Banken en toezichthouders stimuleren een solide organisatie, duidelijke structuren en goede compliance. Wie AI op een slimme en haalbare manier inzet, bouwt aan duurzaam concurrentievoordeel, houdt kosten beheersbaar en versterkt zijn positie in een markt die steeds sneller verandert.

Meer informatie

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan gerust contact op met onze specialisten. U kunt contact opnemen via onderstaande button of per mail: info@vanoers.nl.

Neem contact op

Bronnen: ING, Panteia, ABN-Amro, TTM, STL